Bánh Chưng - Cách Làm

Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh

Đó là hai câu đối rất quen thuộc, thường được nhiều người nhắc đến trong mỗi dịp Xuân về.

Tại hải ngoại, việc dựng nêu và đốt pháo hầu như rất hiếm thấy, hay có thể nói là không thấy, tại các khu cư dân gốc Việt..  Nhưng Bánh Chưng Xanh cùng thịt mỡ, dưa hành vẫn là các món ăn được nhiều người ưa chuộng.

Ở những vùng đông người Việt, việc đặt mua bánh chưng cũng không khó khăn.   Tuy nhiên, nếu muốn vẫn có thể tự gói bánh chưng tại nhà.   Đây là hình bánh chưng Tứ Diễm gói lần đầu tiên trong một dịp Tết trước đây.   Có thể click vào hình để xem rõ hơn

Còn đây là một ít bánh chưng và bánh tét Tứ Diễm gói dịp Tết năm ngoái

Xin mời xem thêm chi tiết và hình ảnh





Bánh chưng vốn có nguồn gốc từ miền Bắc.  Trong truyện cổ tích Bánh Chưng Bánh Dầy thuật lại lý do tại sao món Bánh Chưng đã được tổ tiên ta chế tạo ra.  Tuy chỉ là loại bánh gói bằng gạo nếp, nhân đậu xanh và thịt heo, nhưng Bánh Chưng lại bao hàm ý nghĩa rất đặc biệt.   Bánh hình vuông, bọc bằng lá xanh, tượng trưng cho đất (vì thời đó người ta tin rằng trời tròn đất vuông).   Bên trong bánh có gạo nếp, đậu và thịt heo là các thứ thực phẩm căn bản nuôi sống con người.

Cách làm bánh chưng có thể tóm gọn như trong hình bên dưới (click vào hình nếu muốn xem rõ hơn).

Cũng có thể xem cách gói bánh trong một số video clip sưu tầm từ trên mạng

Video Clip #1:  Hướng Dẫn Làm Bánh Chưng

Video Clip #2: Cách Gói Bánh Chưng dùng Lá Dong (Khai Tâm chỉ dẫn)

Video Clip #3: Gói Bánh Chưng dùng Lá Dong Không Cần Khuôn

Video Clip #4: Gói Bánh Chưng Dùng Lá Tre và Lá Chuối, Nấu Bằng Nồi Pressure Cooker 

Trong video clip nầy,tác giả chỉ dẫn cách gói bánh chưng dùng khuôn với lá tre và lá chuối.  Cũng như cho biết thời gian cần nấu dùng nồi pressure cooker.

Tuy nhiên, có lẽ tác giả đã sơ ý quên không trải một lớp đậu xanh phủ lên thịt trước khi trải lớp nếp phủ kín mặt bánh.   Theo Tứ Diễm nghĩ, có lẽ nên đong một chén đậu xanh rồi mới đong một chén nếp, thay vì như trong video clip tác giả đã đong hai chén nếp phủ lên lớp thịt.  

Video Clip #5: Gói Bánh Chưng  Dùng Khuôn

Video clip nầy chỉ dẫn tỉ mỉ từng chi tiết, rất hay.   Tác giả chỉ rất kỹ cách gói bánh chưng với lá dong, dùng khuôn và bẻ góc lá để bánh chưng rất vuông vắn.

CÁCH TỨ DIỄM GÓI BÁNH CHƯNG

Bên dưới là một số hình chụp trong khi Tứ Diễm đang gói Bánh Chưng.  Cách Tứ Diễm xếp lá chuối cũng gần tương tự với cách xếp lá dong chỉ dẫn trong Video Clip #5.  Điểm khác biệt là tác giả dùng lá dong, còn Tứ Diễm dùng lá chuối.   Ngoài ra, bánh chưng Tứ Diễm gói nhỏ hơn nên không cần dùng nhiều lá để chèn thêm như trong video clip và cũng không cần cột dây.

Do đó, nếu khi xem các hình chụp theo từng bước mà chưa hiểu rõ, nên xem chỉ dẫn trong video clip #5 để dễ hình dung ra cách xếp lá.

Step 1: xếp lá làm đôi, đo chiều rộng lá bằng chiều rộng bên trong của khuôn. Chiều dài lá bằng 2 lần chiều rộng bên trong của khuôn cộng với chiều cao của bánh định gói. Thí dụ cho dễ hiểu nha.  Tứ Diễm gói bánh kích thước là 8.5 cm x 8.5 cm x 4 cm nên lá xếp đôi xong sẽ có chiều rộng là 8.5 cm và chiều dài là 2 * 8.5 + 4 = 21 cm. Tạo nếp gấp như trong hình step 1 để chuẩn bị bẻ góc vuông.

Step 2: mở miếng lá ra, xếp lá theo nếp gấp, tạo ra góc vuông như hình chụp.

Step 3: Hình chụp cho thấy mặt dưới của lá đã xếp góc vuông (theo nếp gấp ở hình Step 2).

Step 4: lật góc đối diện lên, xếp chồng lên nửa kia của mặt đáy khuôn để tạo ra hình tam giác vuông. Sẽ thấy lá tạo ra hai hình tam giác vuông ở cả hai mặt trên và dưới của đáy khuôn

Step 5: Xếp một miếng lá khác, cùng kích thước tương tự như ở Step 2, xếp vào khuôn ở góc đối diện sẽ thấy giống như trong hình chụp. Nếu lật ngược khuôn lên sẽ thấy ở mặt đáy, lá đã được xếp thành hình chéo góc X như hình chụp ở Step 7 (giống khuôn bánh xu xê). Nếu không thấy giống hình chụp nghĩa là các bạn đã xếp sai cách, cần tập làm lại. 

Step 6: Xếp thêm lá vào khuôn, che các khoảng trống và tạo thêm một lớp lá để bánh được chặt hơn khi gói.

Step 7: Hình chụp cho thấy mặt dưới của đáy khuôn, lá đã xếp thành hình chéo góc.

Step 8: Đong gạo nếp cho vào khuôn. Trong hình, bánh gói kích thước nhỏ (8.5 cm x 8.5 cm x 4 cm) nên Tứ Diễm đong 3/8 cup nếp. Nếu các bạn gói bánh lớn hơn, cần đong nếp cho vừa với bánh. Gói thử cái bánh đầu, sau đó dựa theo để đong cho các bánh sau. Nhớ phải ráng đong đều tay, bánh gói ra mới đều, khi luộc sẽ chín cùng lúc, ngon hơn.

Step 9: Trong hình các bạn thấy một khuôn kim loại nhỏ. Đó là khuôn Tứ Diễm dùng để đựng nhân (đậu và thịt). Có thể không dùng khuôn, đổ thẳng đậu và thịt vào bánh cũng được

Step 10: Cho đậu xanh đã hấp chín, giã nhuyễn, trộn muối + tiêu, để nguội vào khuôn nhỏ như trong hình. Tứ Diễm đong 2 tbsp đậu xanh cho vào khuôn, xong dùng cán gỗ đè cho đậu lèn chặt vào khuôn kim loại, tạo dáng cho nhân nhìn vuông sẽ đẹp hơn khi cắt bánh.

Step 11: Xếp thịt heo đã ướp lên lớp đậu xanh

Step 12: Đổ đậu xanh che phần thịt. Tứ Diễm dùng 2 tbsp đậu xanh và cũng lèn cho chặt.

Step 13: Rút khuôn kim loại ra. Nhớ đừng quên lấy khuôn kim loại ra nha Đổ nếp che kín nhân đậu. Tứ Diễm đong 3/8 cup nếp bằng với lớp nếp bên dưới

Step 14: Xếp lá lại, che kín phần nếp

Step 15: Bẻ lá chéo góc rồi xếp lại, giống như khi mình gói quà

Step 16: Xếp lá giống như trong hình chụp

Step 17: Xếp phần lá cuối lại để tạo ra hình chéo góc chữ X giống trong hình chụp.

Step 18: Đây là hình chụp mặt đáy bánh, cũng có hình chéo góc chữ X giống như bề mặt bánh vừa xếp ở Step 17

Step 19: Kéo nhẹ tay cho bánh rời khỏi khuôn. Vậy là hoàn tất việc gói một cái bánh chưng rồi đó. Khi nào nấu bánh, bọc thêm một lớp giấy nhôm (aluminum foil) ra ngoài để bảo vệ lớp lá khỏi bị cháy và giữ hình dáng cho bánh được đẹp.   Nếu cột dây, có thể không cần bọc giấy nhôm.

Step 20: Hình chụp so sánh giữa bánh mua ở tiệm (bánh bên trái có nhãn hiệu) và bánh do Tứ Diễm tự gói ở nhà (bánh bên phải không có nhãn hiệu). Chụp hơi tối nên mầu lá nhìn coi không đẹp.

Hình ở trên cho thấy bánh trước khi luộc và sau khi luộc bánh.   Hình bên tay phải phía trên cho thấy cách xếp bánh vào nồi thermal cooker. 

Có một điểm nhỏ nếu định gói bánh nên lưu ý khi mua lá chuối nha. Tứ Diễm mua mấy bao lá chuối. Có bao nhằm toàn lá già vừa cứng vừa sậm mầu rất khó gói và hao lá. Có bao lá non, mầu đẹp, lá mềm, gói rất dễ và đẹp.

Tứ Diễm dùng nồi thermal cooker 4.5 L Zojirushi để luộc và ủ bánh nên chỉ gói bánh cỡ nhỏ thôi (8.5 cm x 8.5 cm x 4 cm), nặng khoảng 350 - 400 grams sau khi luộc xong.  Sáu cái bánh để vừa khít trong nồi 4.5 L Sau khi sôi nấu trên bếp thêm khoảng 15 phút. Mang đi ủ khoảng 3 tiếng, đem ra nấu cho sôi, chờ thêm khoảng 10 phút nữa thì đem đi ủ thêm vài tiếng hay qua đêm cho bánh chín.  Sau đó ngâm với nước lạnh cho bánh nguội.  Vớt ra, bỏ giấy bạc, rửa thật sạch, nén cho bánh rền chặt là xong.  Nếu muốn đẹp, bọc thêm lớp plastic wrap và trang điểm cho bánh hấp dẫn hơn


Bên dưới là hình bánh chưng Tứ Diễm mới tập gói lần đầu cách đây vài năm

Bánh nhỏ nên Tứ Diễm không cần buộc dây trước khi luộc bánh.   Chỉ cột thêm nơ để trang trí sau khi bánh đã luộc chín và nén xong.   Trong hình có kèm theo 2 đòn bánh tét nhân chuối, cũng là lần đầu làm thử

Nhìn gần hơn một chút.   Lần đó mua lầm gói lá chuối bị già nên mầu lá không đẹp

Cắt ra xem bên trong.  Lần làm bánh đó, Tứ diễm có pha chút mầu xanh lá cây khi ngâm nếp

Cắt đòn bánh tét xem bên trong 

Bánh chưng cắt ra ăn kèm chung với dưa chua muối kiểu express, có thể xem thêm chi tiết trong bài Dưa Chua

Mai Tứ Diễm mới gói bánh nên hiện giờ chưa có hình bánh chưng năm nay, sẽ mang hình vào sau nha

 
Nếu muốn xem bánh chưng Tứ Diễm gói năm ngoái, xin mời ghé xem hình ảnh và chi tiết trong bài viết Bánh Chưng Bánh Tét

Viết thêm sau khi đã làm xong bánh cho năm nay, xin mời ghé xem hình trong bài viết Bánh Chưng Bánh Ú Tết Quý Tỵ 2013

Xin mời thưởng thức.

---

Mời xem thêm các bài viết

• Bánh Chưng - Bánh Tét
• Bánh Chưng - Bánh Ú
• Bánh Chưng - Cách Làm
• Bánh Chưng Bánh Ú Tết Quý Tỵ 2013
• Bánh Chưng 2014
• Bánh Chưng 2015
• Bánh Chưng 2016 
• Bánh Chưng Rán (Bánh Chưng Chiên)
• Bánh Ú 
• Bánh Ú 2016
• Mắm Thái Chay 2016 
• Mứt Cà Rốt 
• Mứt Gừng 
• Mứt Vỏ Trái Cây
• Táo Sấy 2016