Lại Chuyện Làm Vườn

Theo lịch cho biết hôm qua  March 20, 2015 là bắt đầu vào mùa Xuân - First Day of Spring 2015 (Northern Hemisphere).  Đó cũng là ngày Xuân Phân theo Âm lịch.   Theo tài liệu cho biết mặt trời ở gần đường xích đạo nhất và sẽ mọc vào đúng hướng Đông.    Vào tiết Xuân Phân, mặt trời sẽ lên thiên đỉnh vào lúc 12 giờ trưa tại các điểm trên đường xích đạo.  Sau đó, mặt trời sẽ mọc hơi lệch khỏi hướng Đông nhích dần về hướng Bắc.   Đặc biệt năm nay, ở một số nơi thuộc châu Âu lại được chứng kiến cảnh nhật thực vào đúng ngày Xuân Phân.  

Nẫy giờ cà kê dê ngỗng nói toàn "chuyện trên trời".  Giờ trở lại "chuyện dưới đất" nha.  Không cần phải xem lịch, chỉ cần đọc flyer thấy mọi nơi đua nhau quảng cáo, giảm giá các món vật liệu, dụng cụ liên quan đến việc làm vườn là đã biết ngay mùa Xuân đã về.  Vậy mời cùng loạn bàn một chút Chuyện Làm Vườn nha

Nếu thích có bãi cỏ xanh mướt mà không phải tốn quá nhiều thời gian chăm sóc, mời cùng xem tiếp theo nha


Trước đây trong bài viết Chuyện Mảnh Vườn, Tứ Diễm đã viết khá nhiều rồi về đề tài này nên không lập lại thêm nữa.   Nếu quý vị nào chưa đọc qua bài viết đó, mời ghé xem trong bài Chuyện Mảnh Vườn nha.

Trong bài viết nầy Tứ Diễm chỉ nhắc sơ qua vài điểm chính nên làm để mở đầu cho mùa Làm Vườn năm nay.  Những điều nầy đều chỉ dựa theo kinh nghiệm riêng nên có thể chỉ phù hợp với thời tiết và khí hậu tại địa phương nơi Tứ Diễm đang sống, có thể không hoàn toàn chính xác với những nơi khác.

Muốn có một bãi cỏ xanh mướt mà không cần phải tốn quá nhiều thời gian, Tứ Diễm thường làm các bước sau đây:

---

Rắc Fertilizer

• Khi tuyết vừa tan, đất vẫn còn cứng, nhiệt độ vẫn còn lạnh.  Đây là lúc nên rắc loại slow release fertilizer với số đầu (N = Nitrogen) cao.   Như mọi người đã biết Nitrogen giúp lá phát triển tốt nên khi dùng cho cỏ chọn loại có nhiều Nitrogen sẽ tốt hơn.   Lúc trước Tứ Diễm thích mua loại Fetilizer 21-7-7 để rắc vào đầu mùa ngay khi tuyết vừa tan.  Nhưng có khi tìm mua không thấy bán nên sau nầy Tứ Diễm thường xem flyer, tùy theo họ bán sale loại nào thì mua.  Với cỏ vào đầu mùa Xuân, Tứ Diễm chọn loại có nhiều Nitrogen vì lúc nầy cỏ cần phải dùng nhiều chất dinh dưỡng để "sống lại" sau giấc ngủ mùa Đông, cũng như cần mọc nhanh trước khi các loại cỏ dại ươm mầm bén rễ.  Thí dụ như trong hình bên dưới là một loại fertilizer thường hay được quảng cáo bán sale vào đầu mùa với số Nitrogen (N) = 30.
  
  
• Khi các trận mưa đầu mùa đổ xuống, fertilizer sẽ tan và thấm vào đất giúp cỏ mọc nhanh hơn, tốt hơn.  Cỏ mọc tốt, phát triển nhanh sẽ không có chỗ cho các hạt cỏ dại (mọc chậm hơn) có dịp phát triển..   Do đó nên rắc fertilizer càng sớm càng tốt.   Nếu rắc chậm, khi các loại cỏ dại đã ươm mầm rồi thì fertilizer sẽ nuôi cỏ dại.  Cỏ dại gặp fertilizer sẽ phát triển nhanh gấp bội lần so với cỏ
• Theo dự báo thời tiết tiên đoán thứ Tư sẽ mưa nên Tứ Diễm vừa rắc xong fertilizer lên bãi cỏ phía trước và sau nhà.   Xem như đã xong được một bước đầu tiên.   Có thể thong dong trong vài tuần sắp đến.

---

Cào Lá & Xăm Đất 
(Dethatching & Aerating)

• Chờ khoảng hai đến bốn tuần, tùy theo thời tiết.   Sau vài trận mưa và sau khi đất đã mềm, đây là lúc bắt đầu "tung hoành ngang dọc" cào hết những cành lá vụn rơi rớt trên bãi cỏ.   Đồng thời cũng cào sạch những nhánh cỏ già, cỏ chết.   Bãi cỏ sạch, thoáng sẽ giúp cỏ hấp thụ ánh sáng, không khí và nước tốt  hơn.  Cỏ sẽ mọc mạnh và xanh hơn
• Tiếp theo là đến màn "xăm đất"  (aerating).  Có thể dùng máy aerator  hay dùng cây xăm (step and tilt lawn coring aerator).  Nước và các chất dinh dưỡng sẽ theo các lỗ xăm thấm sâu xuống đất, giúp rễ cỏ hấp thụ dễ dàng các chất dinh dưỡng và phát triển tốt hơn.    
  


• Tứ Diễm thường tự xăm đất dùng loại cây xăm (step and tilt lawn coring aerator) nên tốn khoảng vài tiếng đến nửa ngày để "vận dụng 12 thành công lực" mà "đạp cỏ" nhưng kết quả khá tốt.  Tứ Diễm thường phải đạp xong đứng lên, dùng sức nặng toàn thân để đè cây xăm sát xuống đất.  Sau đó lại vận sức vào tay, kéo cây xăm lên và lập lại việc "đạp cỏ".  Đây là một loại Lawn Coring Aerator khá phổ biến.

. 

• Loại Tứ Diễm dùng vừa có thể xăm đất (lawn coring) vừa có thể xới cho tơi đất (tilter).  Phía dưới hình vuông, mỗi cạnh dài cỡ gang tay, bốn góc là bốn thanh sắt nhọn thẳng.  Phía trong thêm bốn thanh sắt ngắn hơn hơi cong.   Vì mỗi lần xăm chỉ được một diện tích hơn nửa square feet mà vườn cũng khá rộng nên phải chịu khó kiên nhẫn một chút.  Nếu siêng, hăng hái làm thì mau hơn.  Còn làm chậm sẽ hao gần nửa ngày.   Do đó, Tứ Diễm thường chờ khi thời tiết ấm hơn, đất đã mềm mới bắt đầu xăm đất.   Tìm trên mạng thấy có hình nầy gần giống với loại Tứ Diễm dùng
  

---

Rải Đất & Gieo Hạt Cỏ

• Chờ khi thời tiết đã ấm hơn, sẽ mưa liên tục nhiều ngày.  Đây là lúc tô điểm thêm cho bãi cỏ thêm xanh tốt.  Trộn garden soil hay top soil với peat moss.  Trộn thêm hạt cỏ rồi rải đều lên bãi cỏ.  Những chỗ cỏ mọc thưa thớt, rắc thêm nhiều hạt cỏ hơn để cỏ sẽ mọc đều
  
  
  


• Những hạt cỏ mới nầy sẽ mọc xen lẫn với cỏ có sẵn trong vườn, giúp bãi cỏ xanh và rậm hơn.  Cỏ mọc càng rậm thì sẽ không còn chỗ trống cho các hạt cỏ dại mọc len vào
• Nếu trong thời gian sau khi rắc hạt cỏ mà trời không mưa đủ độ ẩm để hạt nẩy mầm thì nên tưới thêm nước cho đất ẩm.   

---

 

Tưới Nước & Cắt Cỏ

• Sau khi đã làm xong các bước kể trên xem như là đã hoàn tất các việc chính cần thiết.  Chỉ cần cắt cỏ và tưới nước khi cần thiết là bãi cỏ luôn gọn đẹp.
  
  
  

• Nếu siêng, cách  hai tháng rắc fertilizer một lần để cung cấp thêm chất dinh dưỡng cho cỏ.  Nếu lười hay bận rộn, rắc một lần fertilizer vào mùa Thu để giúp cỏ có thêm dưỡng chất chuẩn bị cho "giấc ngủ" mùa Đông.  Nếu cẩn thận thì mua loại fertilizer được pha chế cho mùa Thu sẽ tốt hơn.   Vì đây là lúc cần nuôi dưỡng cho bộ rễ của cỏ phát triển mạnh và nhanh hơn để giúp bãi cỏ chuẩn bị chịu đựng được nhiệt độ giá rét của mùa Đông.  Chẳng hạn như dùng loại Fertilizer 20-8-8 vào khoảng đầu tháng 9..  Có người còn cẩn thận rắc thêm một đợt Fertilizer 13-25-12 vào cuối tháng 10 đầu tháng 11 

• Nói chung là tùy theo ý mỗi người mà chon loại Fetilizer phù hợp với thời điểm rắc fertilizer.  Thường có thể hỏi ở tiệm, họ sẽ chỉ dẫn nên mua loại nào.

---

 

Dụng Cụ Đào Cỏ Dại

• Vói người quen làm vườn chắc hẳn không xa lạ gì với các loại dụng cụ làm vườn, trong đó có dụng cụ để đào cỏ dại.   Tuy nhiên Tứ Diễm cũng mang vào bài viết hình vài loại dụng cụ đơn giản nhưng rất tiện dụng để những ai chưa hay mới bắt đầu làm vườn có thể xem thử.

• Nếu thỉnh thoảng mới bị một cây Dandelion mọc len vào bãi cỏ, dùng loại dụng cụ như vầy khá gọn lại rẻ tiền.  Chỉ có một điều hơi bất tiện là cần phải cúi xuống khi đào rễ.  Làm ít thì không sao, nhưng nếu cần đào cỏ dại cả một khoảng thời gian dài liên tục thì dễ đau lưng.

• Nếu bãi cỏ bị nhiều cây Dandelion, dùng loại dụng cụ như hình bên dưới rất tốt vì mình không cần cúi hay ngồi xuống để đào.  Cứ việc xăm đầu nhọn xuống chính giữa gốc bụi Dandelion, nhấn mạnh cho đâm sâu xuống phần rễ, xoay tay cầm để vặn xoắn phần rễ, nhấc lên là toàn bộ cả cây lẫn rễ lên theo, nhấn nút để thả cây vào thùng rác.  Bên nhà hàng xóm bị rất nhiều, Tứ Diễm thỉnh thoảng qua đào giúp họ.  Nhờ dụng cụ nầy nên làm khá nhanh mà không bị mỏi lưng

Vài Điều Kinh Nghiệm 

• Ngoài ra nên lưu ý, nếu thấy bãi cỏ chớm bị loại Cỏ Trâu (Crabgrass) mọc len vào thì nên chịu khó dành chút thời gian đào bỏ ngay toàn bộ số Cỏ Trâu nầy ngay.  Nếu không làm ngay, chỉ cần có đủ độ ẩm và nhiệt độ ấm là đám Cỏ Trâu nầy sẽ phát triển mọc lan ra rất nhanh.  Sau đó muốn trị thì rất mất thời gian vì cần phải đào bỏ toàn bộ phần rễ, chỉ sót một chút rễ là Cỏ Trâu sẽ mọc lại.  

• Tứ Diễm đã nếm cái "Thú Đau Thương" nầy rồi.   Mấy năm trước, bãi cỏ trước nhà bị một vài gốc Crabgrass mọc len vào, Tứ Diễm thấy mà bận quá với cũng ỷ y nghĩ vài gốc không ảnh hưởng gì nhiều.   Đến khi Tứ Diễm xăn tay áo bò ra nhổ thì ,,,, hỡi ơi, đám Crabgrass nầy bành trướng dữ dội, lan rộng ra ngày càng nhiều hơn.   

• Lúc đầu tưởng chỉ phải nhổ bỏ một khoảng nhỏ, không dè càng đào mới càng phát hiện ra biết bao nhiêu đám khác "nằm vùng" len lỏi khắp nơi.    Thế là Tứ Diễm phải bỏ ra ba tuần lễ liền, ngày nào đi làm về là cũng bò ra đào cỏ dại.  Đến tối còn ráng soi đèn ráng đào đến thật khuya mới vào nhà nghỉ.  Coi như phải giang nắng và bị muỗi chích sưng khắp người cả ba tuần liên tục.   Đào xong nhìn bãi cỏ mà đau lòng vì xí gái quá sức.  Loang lổ, tróc cỏ, trơ đất từng mảng.   Sau đó lại đến màn khiêng mấy chục bao đất về rải lên.  Ban đầu Tứ Diễm mua sods về đắp cho nhanh, nhưng bãi cỏ thì lớn, sods thì nặng và dơ.  Mua một đợt sods xong ớn quá, không dám rước thêm nữa.  Tứ Diễm đổi qua cách rắc hạt cỏ.  Thế là sáng phải thức sớm tưới cho ướt đất, tan sở về lo tưới.   Gặp lúc đang bị heatwave và còn bị đám chim ghé đến "nhậu" hạt cỏ nữa.  Một phần hạt cỏ mọc mầm phát triển tốt, một phần bị chết khô, một phần làm tiệc buffet đãi bầy chim đủ loại.  Tứ Diễm cứ tưới nước và rắc thêm hạt cỏ.   Kiên nhẫn làm và chờ đợi cho đến khi toàn bộ bãi cỏ đẹp gái trở lại.  Một khi bãi cỏ đã đẹp và mọc tươi tốt rồi thì coi như khỏe ru, không cần phải dành thời gian chăm sóc nhiều nữa.   Miễn cắt cỏ và đừng để cỏ bị khô kiệt hết nước.

• Nói chung là sau mấy tuần lễ đổ mồ hôi, sức lao động và tốn một mớ tiền mua đất, hạt cỏ, cuối cùng rồi cũng biến bãi cỏ phía trước nhà từ ....vịt đẹt thành thiên nga.  Hàng xóm khen quá xá luôn.  Lúc đó Tứ Diễm mới biết là có rất nhiều "khán giả" vẫn thầm lặng theo dõi vở tuổng "vịt đẹt biến thành thiên nga" do Tứ Diễm tự biên tự diễn suốt mấy tuần vừa qua.  

• Nếu ngay từ khi thấy gốc Crabgrass đầu tiên, Tứ Diễm dành vài phút đào bỏ thì đâu có mất công nhiều như vậy.  Coi như một bài học kinh nghiệm đầy mồ hôi thật khó quên.   Nhưng cũng nhờ vậy, sau đó Tứ Diễm thành ra ... free consultant cho nhiều nhà hàng xóm và người quen, tại họ thấy Tứ Diễm làm xong rồi nhìn lại bãi cỏ nhà họ thấy xấu quá nên cũng muốn bắt chước làm theo.

• Tóm lại, Tứ Diễm học được một một số điều như sau: 
• Khi bãi cỏ đã mọc xanh tốt, cỏ dại sẽ không có cơ hội phát triển.  Nếu có khoảng vườn nào bị trụi cỏ hay cỏ mọc yếu vì lý do gì đó thì nên ráng "vá" lại ngay càng sớm càng tốt
• Nếu thỉnh thoảng lỡ bị một cây cỏ dại "ngoan cố" len vào, chịu khó nhổ ngay thì sẽ không phải tốn thời gian nhiều mà bãi cỏ vẫn xanh mướt đẹp mắt.   Nhất là với crabgrass thì phải ráng đào kỹ lấy hết rễ.
• Đừng cắt cỏ quá sát rễ vì khi trời nắng nóng, hơi nước dưới đất thoát nhanh sẽ dễ làm cháy rễ cỏ.  
• Cũng đừng để cỏ mọc quá cao mới cắt vì phần rễ và gốc cỏ bị thiếu ánh nắng sẽ phát triển yếu.  Thêm vào nữa, khi cỏ mọc cao có thể bị cuốn vào lưỡi dao của máy cắt cỏ vừa khó cắt vừa làm ảnh hưởng đến rễ và thân lá cỏ.  
• Ngoài ra, cắt khi cỏ mọc vừa mức thì phần ngọn cỏ vừa xén bỏ có thể cho rơi phủ xuống gốc cỏ, vừa giúp giữ độ ẩm cho đất vừa tạo thành phân bón nuôi cỏ tốt.   Còn chờ khi cỏ quá cao mới cắt, phần ngọn cỏ xén bỏ cần phải cào bỏ thùng rác (hay thùng green bin) sẽ thêm việc phải làm (hihi, Tứ Diễm làm biếng nên tính kỹ lắm, né được việc gì thì né liền hà).
• Nên theo dõi dự báo thời tiết để biết khi nào mưa nhiều (sẽ khỏi phải tưới cây tưới cỏ) khi nào nắng nóng nhiều (sẽ phải thức sớm tưới cây cỏ).   Đây là điều Tứ Diễm vẫn bị tổ trác hoài vì có khi tưởng mưa mà không mưa, tưởng nắng mà không nắng.  Kết quả là khi thì vừa tưới xong, mưa ào xuống.  Lúc tưởng mưa, ung dung ở lại sở làm thật trễ, về nhà thấy hoa trong chậu ngoài vườn ủ rũ thảm thương.
• Vào mùa Hè nếu tính rắc Fertilizer dặm thêm thì phải canh thời tiết chờ hôm nào trời mát.    Nếu không có mưa thì phải nhớ tưới cỏ sau khi rắc fertilizer kẻo cháy cỏ (hihi, Tứ Diễm cũng đã từng làm cháy cỏ vì cái tội không chịu canh thời tiết và không tưới nước sau khi rắc fertilizer rồi nên nhớ hoài bài học đau thương nầy)
• Thà là một tuần tưới một lần thật lâu với tốc độ nước chẩy chậm để nước thấm thật sâu xuống đất còn hơn là tưới mỗi ngày mà chỉ ướt trên bề mặt đất.   Đây là điều nhiều người biết và vẫn áp dụng.   Tứ Diễm có khi áp dụng có khi không vì thường phải tưới hoa mỗi ngày hay cách ngày một lần nên xem như bãi cỏ cũng được "uống nước" ké lai rai rồi.

---

Vài Hình Ảnh Bãi Cỏ Năm Ngoái

Từ khi Tứ Diễm làm theo các bước kể trên, bãi cỏ nhà Tứ Diễm luôn xanh tốt và không hề bị cỏ dại mọc xen vào như đa số bãi cỏ các nhà hàng xóm.  Ai đến nhà cũng khen và tưởng Tứ Diễm phải tốn nhiều công chăm sóc mỗi ngày.   Khi Tứ Diễm nói cách làm như đã viết ở trên, có người không tin vì họ nói cũng rắc fertilizer nhưng chỉ thấy cỏ dại mọc tốt hơn.  Điều đó cho thấy là vì người đó rắc fertilizer chậm quá nên mới bị phản tác dụng.  Bởi vậy Tứ Diễm thường rắc fertilizer rất sớm ngay khi tuyết vừa tan là để bảo đảm fertilizer sẽ nuôi cỏ chứ không nuôi cỏ dại.

Bãi Cỏ Nhà Người

Đây là bãi cỏ trường học phía sau nhà, chỉ cách bãi cỏ vườn sau nhà Tứ Diễm một cái hàng rào   Cứ đến khi trời ấm là trở thành "thung lũng hoa vàng" như vầy nè

 Sau đó "cánh đồng hoa vàng" sẽ chuyển thành "cánh đồng bông" trắng xóa với những hạt hoa trắng bay bồng bềnh theo gió tỏa đi khắp nơi.   Nếu cỏ vườn nhà không đủ tươi tốt thì sẽ bị mọc đầy cây Dandelion vì những hạt giống hoa được tặng miễn phí nầy

Bãi Cỏ Phía Sau Nhà Tứ Diễm

Còn đây là một góc bãi cỏ vườn sau nhà Tứ Diễm chụp vào May 10, 2014.  Chỉ cách nhau một hàng rào mà khác biệt hoàn toàn so với hình ở trên, phải không hở?   Mới bắt đầu vào mùa nên chỉ mới được như vậy thôi.  Khi trời ấm hơn, cỏ sẽ mọc xanh tốt hơn

Ngay cả khi đứng trên lầu nhìn xuống so sánh với bãi cỏ hàng xóm hai bên cũng thấy có sự khác biệt.   Một bên họ không rắc fertilizer, không chăm sóc theo đúng thời điểm nên cỏ dại mọc rất nhiều và mầu bãi cỏ xanh ngả vàng.  Một bên họ rắc fertilizer, chăm sóc khá kỹ nên bãi cỏ mầu xanh đậm như bên nhà Tứ Diễm.  Tuy nhiên vì họ thả chó ra vườn nên bãi cỏ có những khoảng bị tróc (chắc do mấy chú chó đào bới) và ngả vàng (chắc do mấy chú chó pipi vào cỏ).  Nên câu "cỏ nhà hàng xóm luôn xanh hơn cỏ nhà mình" không áp dụng được trong trường hợp nhà Tứ Diễm :)

Nhìn gần để thấy rõ hơn một chút nha.   Hình nầy chắc chụp sau khi Tứ Diễm mới cắt cỏ xong nên còn thấy vết bánh xe của máy cắt cỏ :)   .

Bãi Cỏ Phía Trước Nhà

Đây là bãi cỏ phía trước nhà chụp vào hôm May 10, 2014

Còn tấm hình nầy Tứ Diễm chụp vào Oct 28, 2014.   Vào cuối mùa, lúc nầy lá rụng rất nhiều.  Tứ Diễm cào lá xong nhưng vẫn còn sót lại những phiến lá nhỏ xíu nằm rải rác lẫn giữa các gốc cỏ  Tuy là vào cuối mùa nhưng cỏ vẫn còn nhìn khá xanh tốt, phải không hở?

Kết Quả
 
Với chiến thuật "lấy cỏ đè ... cỏ dại", mình cứ giữ sao bãi cỏ mọc thật rậm, các gốc cỏ sát nhau thì sẽ không còn chỗ cho các hạt cỏ dại mọc len vào.  Mà cho dù hạt cỏ dại có ráng len lỏi "nằm vùng" thì cũng rất khó phát triển vì thiếu đất, ánh sáng và không khí.  Họa hoằn thỉnh thoảng có một cây cỏ dại ráng "ngoan cố vùng lên" thì cũng rất èo ọt, mình chỉ cần xới nhẹ là tróc gốc, loại bỏ rất dễ dàng.

Đây là vườn sau nhà Tứ Diễm vào đầu tháng 5, 2014.  Lúc nầy thời tiết còn lạnh, chỉ mới có một số loại hoa như Magnolia, Forsythia, Tulips, hyacinth, vv.. vv...  Tứ Diễm cũng chỉ bầy tạm vài cái ghế nhựa thôi.  Khi trời ấm mới có nhiều loại hoa nhìn đẹp hơn,  Lúc thời tiết đã ấm đủ để ra vườn ngồi chơi thường xuyên, Tứ Diễm mới mang những cái ghế đẹp hơn ra bầy hàng để thong dong ngắm trời mây hoa lá.

Khi nhìn gần hơn sẽ thấy cỏ mọc rậm, sát nhau như vầy nè. 

Do đó, theo kinh nghiệm riêng, Tứ Diễm chỉ cần dành ít ngày chuẩn bị các bước đã kể ở trên.  Sau đó thì chỉ cần cắt cỏ.  Thỉnh thoảng tưới nước.  Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng luôn có bãi cỏ xanh mướt nhìn mát mắt để ngắm cho thoải mái sau những giây phút mệt mỏi vì công việc đời thường.

---

Tự Làm Một Số Món Ngoài Vườn


Ngoài ra nếu quý vị nào thích tự chế biến một số món dùng ngoài vườn, chẳng hạn như bình đựng nước và thức ăn cho chim.   Hay là các loại chậu để ươm cây, trồng cây cùng nhiều ứng dụng khá hữu dụng khác nữa

Mời ghé xem khoảng gần 100 ứng dụng từ các vỏ chai nhựa trong các bài viết:

• Homemade Bird Feeders
• Mẹo Vặt - Ứng Dụng của Chai Nhựa

Tứ Diễm sẽ viết thêm sau.  Vị nào muốn chăm sóc bãi cỏ đẹp mắt mà khỏi tốn nhiều công thì nhanh tay lên nha

---

Mời xem thêm các bài viết

• Chuyện Mảnh Vườn   
• Homemade Bird Feeders 
• Mẹo Vặt - Ứng Dụng của Chai Nhựa