Mẹo Vặt - Benefits of Coffee Grounds

Cà phê rất được ưa chuộng từ Tây sang Đông, với vô số loại, nhãn hiệu, hương vị, cách pha chế.

Nhắc đến cà phê, người ta có thể bàn luận thao thao bất tuyệt mà không chán từ cách trồng, thu hoạch, chọn lựa, bảo quản, chế biến, vv.. vv..   Nhưng sau khi đã pha chế những tách cà phê nóng hổi thơm phức, phải chăng phần bã cà phê (coffee grounds) sẽ bị loại bỏ như một loại rác vô ích?

Nếu nghĩ thế thì xin mời đọc tiếp theo để thấy "tưởng vậy mà hổng phải vậy".   Bã cà phê còn có rất nhiều công dụng rất hữu ích trong đời sống thường ngày.



Dường như có rất nhiều người có thói quen bắt đầu một ngày mới với tách cà phê nóng hổi thơm lừng.  Số lượng cà phê tiêu thụ mỗi ngày trên thế giới thật là một con số khổng lồ.  Thử làm một bài tính sơ qua nha, mỗi lần pha cà phê với máy espresso sẽ có khoảng 20 gram bã cà phê, con số có vẻ nhỏ không đáng kể.  Nhưng nếu có khoảng năm ngàn người pha cà phê, con số bã cà phê sẽ khoảng 100 kg.   Nếu khoảng năm mươi ngàn người pha cà phê, số bã cà phê đã lên tới khoảng xấp xỉ 1 tấn.   Nhưng trong thực tế, số người pha cà phê mỗi ngày chắc chắn phải nhiều hơn con số 50000 rất nhiều, thử tưởng tượng số lượng bã cà phê thải ra mỗi ngày trên toàn thế giới sẽ nhiều tới mức độ nào?

Nếu chỉ đem đổ bỏ phần bã cà phê thì sẽ góp phần không nhỏ vào số lượng rác vốn đã quá thặng dư, cũng như gây tốn kém ngân quỹ trong việc giải quyết rác phế thải.   Do đó, chương trình "Ground to Ground" là một biện pháp rất hữu ích vừa giúp tiết kiệm ngân quỹ, vừa giúp bảo vệ môi trường.

Đó cũng là một trong những công dụng của bã cà phê.   Trong bài viết nầy, Tứ Diễm xin liệt kê một số ứng dụng của bã cà phê dựa theo nhiều tài liệu sưu tầm từ nhiều nguồn.

ÍCH LỢI KHI DÙNG BÃ CÀ PHÊ

• Giúp bảo vệ môi trường (giảm rác phế thải, giảm dùng các loại hóa chất pesticides để trừ côn trùng, giảm dùng các loại phân bón hóa học fertilizer, vv.. vv..)
• Giúp đất tơi xốp, giầu chất dinh dưỡng và là môi trường tốt để giun đất sinh sản, giảm thiểu loại các côn trùng có hại, vv.. vv...
• Giúp đất giữ được độ ẩm và tăng độ mầu mỡ, tốt cho việc trồng trọt 
• An toàn cho sức khỏe vì không chứa các loại hóa chất không tốt cho sức khỏe
• Mùi bã cà phê thơm và dễ chịu hơn là mùi các loại phân bón hữu cơ (manure)
• Bã cà phê không tốn tiền mua, có thể giữ lại sau khi pha cà phê ở nhà, ở sở, ở công ty, hay đi xin ở các tiệm chuyên bán cà phê hay từ nhà người quen, hàng xóm, vv.. vv..
• Bã cà phê phơi khô có thể giữ lâu ngày không bị hư, lại có công dụng hút mùi hôi, hút độ ẩm rất tốt

MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA BÃ CÀ PHÊ

Hút Mùi Hôi (Deodorize)
Để một hộp mở nắp đựng bã cà phê phơi khô trong tủ lạnh sẽ giúp hút hết các mùi hôi (nếu có) trong tủ lạnh.  Cũng có thể treo các túi đựng bã cà phê trong tủ treo quần áo (closet), xe hơi, hay các nơi chứa đồ đạc sẽ khử được các mùi hôi (nếu có).

Che Giấu Các Vết Trầy Sướt Trên Vật Dụng Gỗ
Nếu vật dụng gỗ bị trầy sướt, có thể dùng Q-tip quét bã cà phê đã pha với chút nước lên vết sướt sẽ làm mờ hay che giấu được vết trầy

Giúp Dọn Lò Sưởi Dễ Dàng
Khi quét dọn lò sưởi, lớp tro nhẹ sẽ dễ bay lên làm dơ các nơi chung quanh.   Chỉ cần rải bã cà phê đã ngâm nước cho ướt lên trên lớp tro, sẽ dễ dàng quét dọn lớp tro đã quyện với bã cà phê.   Đồng thời bã cà phê cũng giúp khử mùi trong lò sưởi


Tẩy Dầu Mỡ
Với các loại nồi chảo dính dầu mỡ, dùng bã cà phê pha với chút nước cọ rửa sẽ tẩy sạch các chất nhờn dễ dàng, đồng thời cũng khử luôn mùi thức ăn còn đọng trong nồi chảo

Nhuộm Mầu
Bã cà phê hòa với nước sôi có thể dùng dể nhuộm mầu cho vỏ trứng, giấy hay các loại vải dùng trong việc trang trí hay các món thủ công

Nhuộm Tóc
Bã cà phê ngâm nước nóng, chờ nguội bớt gội đầu sẽ giúp người tóc nâu có mầu tóc đậm và bóng mướt hơn

Dưỡng Da & Tẩy Da
Thay vì tốn tiền mua các loại facial mask bán ở tiệm, với bã cà phê có thể tự làm Facial Mask hay Facial Scrub ở nhà rất dễ dàng.   Nếu muốn làm Facial Mask, dùng khoảng 3 tbsp bã cà phê trộn với 1 tbsp mật ong, có thể hâm khoảng 15 giây trong microwave cho hơi ấm, bôi đều lên mặt trừ phần quanh mắt và miệng, sau 15 phút rửa sạch sẽ thấy da sạch, sáng, căng, giảm bọng hay quầng thâm dưới mắt.   Nếu muốn làm Facial Scrub, dùng 1 tbsp mật ong trộn với bã cà phê thành một hỗn hợp đặc rồi xoa đều lên da mặt, nhất là ở những nơi nhiều da chết hay dễ bị mụn đầu đen (black head pores), sau đó rửa sạch, các lớp da chết sẽ được tẩy bỏ giúp da mặt sáng, mịn, tươi mát hơn; đồng thời cũng giúp tẩy bỏ hay làm mờ nhạt bớt các vết tàn nhang, vết nám nhẹ


Làm Củi (Fireplace Log)
Ngộ quá phải không?   Với bã cà phê, sáp (wax hay taper candle) và molasses có thể làm thành những khúc củi bã cà phê để đốt trong lò sưởi (fireplace log) vừa tiết kiệm vừa có mùi cà phê thơm ngát

Làm Bánh Trang Trí (Fake Bread)
Dùng bã cà phê pha trộn với mật ong có thể nặn hình những ổ bánh, đem phơi khô sẽ có thể dùng để trang trí trong những buổi tiệc hay ngày lễ

Tránh Sự Phá Phách của Mèo
Rắc bà cã phê trộn thêm với ít vỏ cam ở những nơi hay bị mèo phá phách, mèo sẽ bỏ đi nơi khác vì không thích mùi cà phê
 
Trừ Kiến
Rải bã cà phê dọc theo lối ra vào cùng các nơi hay bị kiến bò, kiến sẽ bỏ đi nơi khác và không vào nhà vì không chịu được mùi cà phê

Trừ Sên, Côn Trùng
Rải bã cà phê lên những nơi hay bị sên và côn trùng phá hại, các loại sên (chẳng hạn như snail, slug) và côn trùng sẽ tránh đi nơi khác vì không thích mùi cà phê

Nuôi Giun (Trùng)
Bã cà phê có nhiều chất dinh dưỡng, rất được giun đất (trùng / earth worm) ưa thích.  Đất càng có nhiều giun đất càng tơi xốp, càng mầu mỡ, càng tốt cho việc trồng trọt.  Trộn bã cà phê vào thùng compost cũng giúp mau phân hủy.

Giúp Ích Việc Trồng Cà Rốt
Trộn hạt cà rốt với bã cà phê trước khi gieo xuống đất sẽ giúp xua đuổi các loại sên và côn trùng, đồng thời cũng cung cấp các dưỡng chất giúp cà rốt phát triển tốt hơn


Giúp Hồng Mọc Tốt Hơn

Ngoài việc rải các loại thức ăn cho hồng như Blood and Bone mỗi tháng trong suốt mùa Xuân, và một lần trong mùa Thu.  Rải thêm bã cà phê mỗi tháng vào gốc hồng sẽ giúp hồng trổ hoa nhiều và mọc mạnh hơn. 

Dùng Thay Phân Hữu Cơ (Manure/Compost) và Phân Vô Cơ (Fertilizer)
Bã cà phê chứa nhiều chất nitrogen (N), calcium (Ca), magnesium (Mg); đó là những loại dưỡng chất rất tốt cho các loại thực vật; nhất là chất nitrogen sẽ giúp các loại rau phát triển nhanh và tốt.   Bã cà phê còn giúp cân bằng lượng nitrogen trong quá trình phân hủy các chất hữu cơ.   Bã cà phê có tác dụng giữ độ ẩm và làm tăng độ tơi xốp cho đất, giúp rễ cây phát triển tốt và mạnh hơn.  Ngoài ra, bã cà phê còn giúp tiêu diệt các loại côn trùng xấu sống trong đất chuyên phá hoại các hạt giống hay làm hư rễ cây


Làm Phân Bón

Những loại cây, hoa chịu tính chua (acid soil, soil pH < 7; chẳng hạn như Cà chua (tomato), Hồng (roses), Rhododendron, Camelli, Evergreen, vv.. vv...) sẽ phát triển tốt hơn khi thỉnh thoảng được rải bã cà phê vào gốc, nhưng mỗi lần chỉ nên rải một số lượng nhỏ vừa đủ.   Tùy theo kích thước của cây và loại đất mà gia giảm lượng bã cà phê cần dùng.  Có thể thử mỗi tuần rải khoảng 1 tbsp bã cà phê cho mỗi cây rồi xem kết quả ra sao.  Nếu thấy cây mọc tốt hơn là vừa đủ, nếu thấy cây không thay đổi rõ rệt có thể tăng lên số lần rải hay số lượng bã cà phê nhiều hơn một chút.  Nói chung nên rải số lượng ít thường xuyên hơn là rải mỗi lần số lượng nhiều.

Ngoài ra, cũng có thể pha khoảng 500 gram bã cà phê  trong 10 lít nước hay hơn, quậy đều hỗn hợp, chờ khoảng nửa hay một ngày rồi quậy đều trước khi đem tưới cây.   Cách nầy có thể áp dụng với các loại như roses, camellias, azaleas, gardenias, hydrangeas, rhododendrons, và blueberries.

Tuy nhiên cần lưu ý là tránh rải bã cà phê vào những nơi trồng các loại cây thích tính kiềm (basic soil, soil pH > 7) để tránh ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của cây, hay thậm chí có thể làm cây bị chết.   Nếu muốn biết thêm về độ pH của đất, xin mời đọc chi tiết trong bài viết Soil pH

Bên dưới là một số thí dụ trích dẫn từ bài viết Soil pH thuộc trang Wikipedia về độ pH cần thiết cho một số loại cây hay hoa được phát triển tốt.

• pH 4.5–5.0 Blueberry, Bilberry, Heather, Cranberry, Orchid, Azalea, for blue Hydrangea (less acidic for pink), Sweet Gum, Pin Oak.^{[citation needed]}
• pH 5.0–5.5 Parsley, Potato, Heather, Conifers, Pine, Sweet Potato, Maize, Millet, Oars, Tye, Radish, Ferns, Iris, Orchids, Rhododendron, Camellia, Daphne and Boronia.
• pH 5.5–6.0 Bean, Brussels sprouts, Carrot, Choko, Endive, Kohl Rabi, Peanuts, Rhubarb, Soybean, Crimson Clover, Aster, Begonia, Canna, Daffodil, Jonquil, Larkspur, Petunia, Primrose, Violet and most bulbs.
• pH 6.0–6.5 Broccoli, Cabbage, Cannabis, Cauliflower, Cucumber, Aubergine, Pea, Sweet Corn, Pumpkin, Squash, Tomato, Turnip, Red Clover, Sweet Clover, White Clover, Candytuft, Gladiolus, Iceland Poppy, Pansy, Rose, Snapdragon, Viola, Wallflower, Zinnea and Strawberry.
• pH 6.5–7.0 Asparagus, Beet, Celery, Lettuce, Melons, Onion, Parsnip, Spinach, Alfalfa, Carnation, Chrysanthemum, Dahlia, Stock, Sweet Pea and Tulip.
• pH 7.1–8.0 Lilac, brassica

THÊM MỘT SỐ ĐIỀU VỀ BÃ CÀ PHÊ

Tùy theo loại, cách rang, cách nấu mà tỷ lệ các chất chứa bã cà phê có thể khác biệt.   Tuy nhiên, trong bã cà phê luôn chứa nhiều chất Nitrogen (N), Calcium (Ca), Magnesium (Mg), cũng như chất Phosphorus (P), Potassium (K), Copper (Cu); đó là các chất rất hữu ích tốt cho việc trồng các loại thực vật.

Như ghi chú trong hình bên dưới, chất Nitrogen (N) rất cần thiết, giúp cho các loại rau và cây phát triển nhanh.  Chất Phosphorus (P) giúp cây mọc mạnh và mau trổ hoa (nếu là loại cây đơm hoa).   Chất Potassium (K) giúp cây tăng sức bền bĩ và sai trái hơn (nếu là loại cây kết trái).

Có tài liệu phỏng chừng tỷ lệ carbon với nitrogen là khoảng 20 ~ 24 : 1.   Với lượng nitrogen cao nên bã cà phê là chất xúc tác giúp quá trình phân hủy các rác hữu cơ thành compost mau hơn và cũng giầu chất dinh dưỡng tốt cho thực vật hơn.  Tuy nhiên nên lưu ý là chỉ nên trộn khoảng 20% bã cà phê vào thùng đựng các chất rác thải để làm compost, vì cần phải cân bằng tỷ lệ thì việc phân hủy mới đạt kết quả hữu hiệu.

Đa số nitrogen trong bã cà phê thuộc loại cần được hòa tan và phân hủy trong đất trước khi các loại thực vật có thể hấp thụ; do đó bã cà phê cùng có tác dụng tương tự như loại "slow release fertilizer".  

Bã cà phê có tính acid, với độ pH trung bình khoảng từ 6.9 pH đến 6.2 pH.   Do đó thích hợp với khá nhiều loại rau, hoa và trái thích tính chua (pH trong khoảng từ 6.9 đến 5.8)

GROUND TO GROUND
Như đã nhắc ở trên, chương trình Ground to Ground được nhiều tiệm bán cà phê và rất nhiều người hưởng ứng nhằm để giúp bảo vệ môi sinh.   Các quán tham gia chương trình nầy có thể nhận biết qua logo và thường tặng bã cà phê miễn phí cho những ai cần dùng.

Có thể click vào hình bên dưới để xem chi tiết trong Ground to Ground Brochure

Xin mời xem thêm chi tiết trong một số video clip Tứ Diễm sưu tầm trên mạng nha.   Rất cám ơn các vị đã bỏ thời gian thu video clip chia sẻ những kinh nghiệm hữu dụng.

Video Clip #1: Coffee Ground Compost for Organic Garden

Video Clip #2: Top Dressing Garden Bed with Free Coffee Grounds

Video Clip #3: Using Coffee Grounds in Your Garden

Video Clip #4: How to Dry Used Coffee Grounds

Video Clip #5: Growing Oyster Mushroom At Home From Recycle Coffee Ground

Video Clip #6: Grow Your Own Mushroom in Coffee Grounds 

Video Clip #7: Paint with Coffee Grounds 

Video Clip #8: Coffee Grounds for Your Hair?

Video Clip #9: 3 Easy Methods to Make Compost

Video Clip # 10:  Homemade Facial Mask using Coffee Ground & Egg White  

Video Clip #11: Coffee Facial Mask 

Video Clip #12: Homemade Facial Scrub : 

Video Clip #13: How to Get Rid of Ants 

Thật là quá nhiều ứng dụng có thể dùng thay vì bỏ uổng phí bã cà phê, phải không hở? 

Tứ Diễm sẽ viết thêm sau